سوئد یا سویدن (به سوئدی: Sverige، تلفظ: تلفظ [svæ̌rjɛˈ])، با نام رسمی پادشاهی سوئد (به سوئدی: Konungariket Sverige) کشوری نوردیک در شمال اروپا در شبه‌جزیره اسکاندیناوی است. از غرب با کشور نروژ، از شمال‌شرق با کشور فنلاند، از شرق با خلیج بوتنی، از جنوب‌شرقی با دریای بالتیک و از جنوب‌غربی با کشور دانمارک همسایه است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر این کشور استکهلم است. درازای کشور سوئد در بیشترین حالت ممکن بر مبنای داده‌های جغرافیایی تقریباً ۱۵۷۴ کیلومتر است.
نام این کشور در سوئدی، سوَریه/به سوئدی[Sverige] است ولی در فارسی ایران از نامش در فرانسوی (Suède، سوئِد)، در فارسی افغانستان از نامش در انگلیسی (Sweden، سوِدِن) و در فارسی تاجیکستان از نامش در روسی (Швеция، شوِتسیَه) گرفته شده‌است.
سوئد با مساحت ۴۵۰٬۲۹۵ کیلومتر مربع، کمابیش اندازهٔ عراق و چهارمین کشور بزرگ اروپا (پنجمین کشور بزرگ اروپا با احتساب بخش اروپایی روسیه) از نظر مساحت است. جمعیت سوئد بیش از ۱۰ میلیون نفر است[۳] که تقریباً ۷٫۹ میلیون نفر آن را افرادی که در کشور سوئد به دنیا آمده‌اند تشکیل می‌دهند. این کشور با تعداد ۲۱ نفر در هر کیلومتر مربع تراکم جمعیت پایینی دارد و بیشتر این جمعیت نیز در جنوب سوئد مستقر هستند. همچنین بیش از ۸۵٪ مردم سوئد در ناحیه شهری زندگی می‌کنند.
حکومت کشور سوئد پادشاهی مشروطه است و دولت در آن به شکل پارلمانی اداره می‌شود. پادشاه در این کشور مقامی تشریفاتی است و کشور را نخست‌وزیر اداره می‌کند. پس از پایان جنگ سرد، سوئد در تاریخ ۱ ژوئن ۱۹۹۵ به کشورهای عضو ناتو پیوست اما بعدها همانند کاری که در قبال منطقه یورو کردند، با یک رفراندوم از ناتو خارج شدند. سوئد همچنین عضو سازمان ملل متحد، شورای اروپا، سازمان تجارت جهانی، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، شورای نوردیک و مدل نوردیک است. سوئد هشتمین سرانهٔ تولید ناخالص داخلی را در جهان دارا است و جایگاه خوبی در جنبه‌های گوناگون ملی مانند مردم‌سالاری، کیفیت زندگی، آزادی، بهداشت، آموزش، اختلاف طبقاتی، رفاه و توسعه انسانی دارد.
وایکینگ‌ها
عصر وایکینگ سوئدی تقریباً از قرن هشتم تا قرن یازدهم ادامه داشت. وایکینگ‌های سوئدی و گوتار عمدتاً به شرق و جنوب سفر می‌کردند و به فنلاند، استونی، لتونی، لیتوانی (کشورهای بالتیک)، روسیه، بلاروس، اوکراین، دریای سیاه و حتی تا بغداد می‌رفتند. مسیرهای آنها از دنیپر به سمت جنوب به قسطنطنیه می‌گذرد و در آنجا حملات متعددی انجام می‌دهند. امپراتور بیزانس، تئوفیلوس، متوجه مهارت‌های فوق‌العاده آنها در جنگ شد و از آنها دعوت کرد تا به عنوان محافظ شخصی‌اش، معروف به گارد وارنگی، خدمت کنند. وایکینگ‌های سوئدی، به نام روس، پدران روس کی‌یف هستند. سیاح عرب ابن فضلان این وایکینگ‌ها را توصیف می‌کند و می‌گوید:
من روس‌ها را دیدم که در سفرهای تجاری خود می‌آمدند و در کنار ایتیل اردو می‌زدند. من هرگز به چشم نمونه کامل‌تری ندیده‌ام، بلندتر از درخت خرما، بلوند و سرخ‌رنگ. آنها نه تن‌پوش می‌پوشند و نه کتانی، بلکه مردان جامه‌ای می‌پوشند که یک طرف بدن را می‌پوشاند و دستی را آزاد می‌گذارد. هر مردی یک تبر، یک شمشیر و یک چاقو دارد و هر یک را همیشه در کنار خود نگه می‌دارد. شمشیرها پهن و شیاردار، از نوع فرانکی است.
اقدامات این وایکینگ‌های سوئدی در بسیاری از سنگ‌های روناس در سوئد، مانند سنگ‌های یونانی و سنگ‌های وارنجی به یادگار گذاشته می‌شود. همچنین مشارکت قابل توجهی در لشکرکشی‌های غرب وجود داشت که بر روی سنگ‌هایی مانند سنگ‌های انگلستان به یادگار می‌آمدند. به نظر می‌رسد آخرین اکتشاف بزرگ وایکینگ سوئدی، لشکرکشی نگون‌بخت اینگوار سفر دور به سرکلند، منطقه جنوب شرقی دریای خزر باشد. از اعضای آن بر روی سنگ‌های اینگوار یاد می‌شود که در هیچ‌کدام از بازمانده‌ای ذکر نشده‌است. اینکه چه اتفاقی برای خدمه افتاده‌است مشخص نیست، اما گمان می‌رود که آنها بر اثر بیماری جان خود را از دست داده‌اند.
پس از وایکینگ‌ها(۱۰۵۰ – ۸۰۰ میلادی)، تاریخ سوئد را می‌توان به دوران‌های زیر تقسیم کرد:
پیش از سده‌های میانه ۱۲۵۰–۱۰۰۰ میلادی
سده‌های ۱۳۸۹–۱۲۵۰ میلادی
عصر یکپارچگی ۱۵۲۰–۱۳۸۹ میلادی
عصر واسا ۱۶۱۱–۱۵۲۰ میلادی
عصر ابرقدرت‌ها ۱۷۱۸–۱۶۱۱ میلادی
عصر آزادی ۱۷۷۲–۱۷۱۸ میلادی
عصر گوستاو ۱۸۰۹–۱۷۷۲ میلادی
عصر آخرین بازسازی ۱۸۶۶–۱۸۰۹ میلادی
عصر گسترش صنعتی ۱۹۱۸–۱۸۶۶ میلادی
عصر دموکراسی ۱۹۳۹–۱۹۱۸ میلادی
و جنگ جهانی دوم به بعددر زمان سلطنت گوستاو واسا در سده ۱۶ نخستین مجلس ملی سوئد متشکل از نمایندگانی از ۴ طبقه اشراف، روحانیون، طبقه متوسط و دهقانان گشایش یافت. طی قرون آتی، قوانین پیچیده‌تری برای ریکسدگ وضع شده و به تدریج تعداد دستگاه‌های اجرائی افزایش یافت. قدرت مجلس ملی به‌طور عمده‌ای تغییر یافته و از زمانی به زمان دیگر نسبت به سلطنت از جایگاه بی‌نهایت سستی برخوردار بوده‌است. این درحالیست که در دورة آزادی طی سده ۱۸، مجلس ملی جایگاه خود را بهبود بخشیده و نظام منسجمی پایه‌ریزی شد. تا پیش از ۱۸۰۹ قدرت سلطنت و مجلس در یکدیگر ادغام بود، تا اینکه پس از سال ۱۸۰۹ دربار و سایر مراجع قدرت، استقلال یافتند. در سال ۱۸۶۵ مجلس دوگانه‌ای جایگزین مجلس قبلی شد.
تا سال ۱۹۱۷ نظام دوگانه‌ای برقرار بود، تا این که سازمانی با ۳۵۰ نماینده و کمیته‌های گوناگونی در زمینه‌های گوناگون تأسیس شد. در سال ۱۹۷۴ دولت سوئد به طراحی قانون اساسی جدیدی مبادرت نمود. پس از گذشت مدت زمان ۲۰ سال دوره نمایندگی به دورة چهار ساله تغییر یافت. کشور سوئد از نظام دموکراتیک انتخابی برخوردار است به این معنا که کلیه احزاب سیاسی با بیش از ۴در صد آراء انتخابات عمومی از کرسی در مجلس برخوردار می‌شوند. شهروندان سوئدی اجازه حضور در انتخابات مجلس را دارند. در حال حاضر تعدادی حزب سیاسی در مجلس ملی سوئد فعالیت دارند. سال ۱۹۲۱ آغاز قطعی دموکراسی در سوئد محسوب می‌شود. سال ۱۹۱۹ پارلمان سوئد در مورد حق شرکت همگانی در انتخابات و آراء یکسان زنان و مردان تصمیم‌گیری کرد. دو سال بعد از این تصمیم نخستین انتخابات پارلمان برگزار شد. در پی انتخابات سال ۱۹۲۱ پنج زن به پارلمان سوئد راه یافتند.
انتخابات پارلمان سوئد چهارسال یکبار برگزار می‌شود. گشایش مجلس در هر پائیز وظیفه پادشاه سوئد است. در این هنگام سال پارلمانی آغاز می‌شود. پادشاه شخص اول کشور سوئد است ولی این مقام در درجه نخست جنبه نمایندگی مملکت و تشریفاتی دارد.
احزاب سیاسی
در سوئد احزاب سیاسی کوچک و بزرگ بسیاری فعال هستند. شاخص‌ترین آنها هشت حزب سیاسی زیر است:
حزب سوسیال دموکرات Socialdemokraterna
حزب میانه‌رو یا مدرات Moderaterna
حزب مرکزی یا سنترال پارتی Centralpartiet
حزب لیبرال‌ها Liberalerna
حزب دموکرات مسیحی Kristdemokraterna
حزب چپ Vänsterpartiet
حزب سبز Miljöpartiet
حزب دموکرات‌های سوئد Sverigedemokraterna
